Rozszczepy wargi i podniebienia są najczęstszymi wadami wrodzonymi twarzy. Stanowią 65% wszystkich malformacji twarzoczaszki i 10% ogółu anomalii rozwojowych. Są one wadami rozwojowymi polegającymi na częściowym lub całkowitym braku ciągłości anatomicznej tkanek w typowych miejscach występowania zaburzeń w rozwoju twarzy. Patologia ta powstaje wcześnie w życiu płodowym (między 5. a 8. tygodniem ciąży) W zależności od nasilenia zaburzeń może dojść do rozszczepu wargi i podniebienia obustronnego lub jednostronnego, rozszczepu podniebienia (całkowitego lub podniebienia miękkiego), czy rozszczepu wargi jedno lub obustronnego. Każde z tych zaburzeń może być
różnie nasilone (szerokość rozszczepu, czy dotyczy całej wargi i podniebienia czy części, stopień niedorozwoju szczęki itp.). Najłagodniejszą formą rozszczepów są: rozszczep podskórny wargi oraz rozszczep podśluzówkowy podniebienia.
W przypadku dziecka z wadą rozszczepową zawsze trzeba przeprowadzić rozszerzoną diagnostykę, by wykluczyć ewentualne wady towarzyszące.
Pacjenci z rozszczepem wargi i/lub podniebienia wymagają wieloetapowego i interdyscyplinarnego leczenia. Są oni w większości pod opieką chirurga dziecięcego, plastycznego, szczękowo-twarzowego, laryngologa, logopedy, ortodonty, pediatry oraz psychologa.
Leczenie chirurgiczne jest zindywidualizowane i w zależności od rodzaju wady obejmuje:
- rekonstrukcje rozszczepu wargi w rozszczepie wargi około 5 - 6 miesiąca życia,
- rekonstrukcje rozszczepu wargi i podniebienia w rozszczepie wargi i podniebienia około 6 - 8 miesiąca życia,
- przeszczep kości do wyrostka zębodołowego szczęki – po ukończeniu 2. roku życia (zawsze po konsultacji ortodontycznej),
- korekty zniekształceń porozszczepowych wargi z ewentualnym przeszczepem tkanki tłuszczowej do wargi (indywidualnie ustalane),
- korekta zniekształceń porozszczepowych nosa (niewielkie korekty nosa przeprowadza się w zależności od potrzeby i nasilenia wady wcześniej – np. wydłużenie słupka nosa, ale zasadnicza korekta powinna być wykonana po zakończeniu wzrostu dziecka – u dziewczynek najwcześniej ok. 16 r. ż, u chłopców ok. 17 r. ż.).
Wszystkie te operacje są przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym.
Obowiązuje odpowiednie przedoperacyjne przygotowanie pacjenta (badania laboratoryjne, konsultacja anestezjologiczna). Ważne by dziecko było na czczo przed zabiegiem (nic nie piło i nie jadło 6 godzin przed zabiegiem).
Po zabiegu dziecko zazwyczaj zostaje w szpitalu od 1 do 4 dni.
Zdjęcie szwów następuję ok. 7 doby po zabiegu. Po zabiegu pacjent i jego rodzice są poinstruowani o pielęgnacji okolicy operowanej i blizny ( preparaty z silikonem, protekcja przed promieniami UV, presoterapia).
Początkowo blizna pooperacyjna jest czerwona, przebudowując się zmienia barwę na perłowobiałą (dojrzała blizna).
Szczegółowe zalecenia są indywidualnie dopasowane do pacjenta, omówione przed operacją i zawarte w formie pisemnej w karcie informacyjnej.
